Ο καρκίνος του μαστού είναι η συνηθέστερη μορφή κακοήθειας του γυναικείου πληθυσμού, σημειώνοντας χιλιάδες νέα κρούσματα παγκοσμίως κάθε χρόνο. Αποτελεί τη συχνότερη αιτία θανάτου στις γυναίκες μεταξύ 46-60 ετών. Καθώς τα ακριβή αίτιά του δεν είναι γνωστά, κύρια μορφή καταπολέμησης της νεοπλασίας αυτής είναι η έγκαιρη διάγνωση. Αυτή γίνεται αποκλειστικά με κλινική εξέταση μαστού και απεικονιστικό έλεγχο.
Με την κλινική εξέταση (ψηλάφηση μαστού και μασχάλης άμφω) μπορεί να γίνει αντιληπτή η παρουσία ενός όζου στο στήθος, καθώς και αλλοιώσεων στο δέρμα που ενδέχεται να απαιτούν περαιτέρω έλεγχο (εισολκή θηλής, ερυθρότητα δέρματος ή μορφή φλοιού πορτοκαλιού). Κάθε νεοεμφανιζόμενο εύρημα στο μαστό πρέπει να αξιολογείται με βάση το μοντέλο της “τριπλής εκτίμησης”. Η τριπλή εκτίμηση αποτελείται από ψηλάφηση, βιοψία του ύποπτου ευρήματος με κόπτουσα βελόνη και τέλος με απεικόνισή του με βοήθεια υπερηχογραφήματος ή μαστογραφίας. Κάθε εξέταση είναι μοναδική, κι εξαιρετικά σημαντική για την υγεία της ασθενούς.
Γιατί είναι σημαντικές οι εξετάσεις μαστού;
Οι εξετάσεις μαστού βελτιώνουν τις πιθανότητες έγκαιρης ανίχνευσης του καρκίνου του μαστού. Και όσο πιο νωρίς εντοπιστεί κάποια νεοπλασία, τόσο πιο εύκολο είναι να αντιμετωπιστεί. Κατά τη διάρκεια της κλινικής εξέτασης ο ιατρός θα πραγματοποιήσει ψηλάφηση των μαστών. Αυτή διενεργείται με σκοπό να ανευρεθούν όζοι και άλλα παθολογικά ευρήματα (ερυθρότητα δέρματος, έκζεμα θηλής, εισολκή δέρματος). Μπορεί να χρειαστούν περισσότερες εξετάσεις, εάν υπάρχει κάτι ασυνήθιστο. Πέραν της συνηθισμένης ψηλάφησης, η πλήρης εξέταση του μαστού ενδέχεται να περιλαμβάνει:
- Υπερηχογράφημα μαστών: Πρόκειται για μια ανώδυνη και ταχύτατη μέθοδο εξέτασης, η οποία διαθέτει εξαιρετική διαγνωστική ακρίβεια. Κύριο προτέρημά της είναι η έλλειψη ακτινοβολίας.
- Ψηφιακή Μαστογραφία ή Μαγνητική Μαστογραφία: Η μαστογραφία αποτελεί μέχρι και σήμερα την καλύτερη μέθοδο ασυμπτωματικού ελέγχου γυναικών για τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Διακρίνεται σε προληπτική (screening mammography) και διαγνωστική. Η ψηφιακή μαστογραφία πραγματοποιείται συνήθως σε ετήσια βάση, ως μέρος της εξέτασης ρουτίνας των γυναικών ηλικίας άνω των 40. Η μαγνητική μαστογραφία επιλέγεται ως μορφή ακριβέστερης διάγνωσης, αφού εξεταστούν τα αρχικά απεικονιστικά ευρήματα.
- Τομοσύνθεση (DBT): Η τομοσύνθεση αποτελεί μια απεικονιστική τεχνική, η οποία επιτρέπει τη λήψη πολλαπλών τομών του υπό εξέταση μαστού. Έτσι εξετάζεται ο μαστός σε λεπτές τομές που επιτρέπουν την ευκρινέστερη απεικόνιση ιδιαίτερα των πυκνών μαστών.
Πότε πρέπει να κάνω μια εξέταση μαστού;
Οι γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται σε κλινική εξέταση μαστού κάθε 1-3 χρόνια, ξεκινώντας από τις ηλικίες των 25-39 ετών. Μετά την ηλικία των 40 ετών, η εξέταση μαστού θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο όπως και η μαστογραφία. Οι εξετάσεις μαστού συνήθως περιλαμβάνονται στους τακτικούς γυναικολογικούς σας ελέγχους.
Μιλήστε με το ιατρό σας εάν είχατε στο παρελθόν καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών ή εάν κάποιος συγγενής σας είχε καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών ή του προστάτη. Για παράδειγμα, εάν διαθέτετε βεβαρυμένο ιστορικό ίσως χρειαστεί να κάνετε συχνότερους προληπτικούς ελέγχους για τον καρκίνο του μαστού
Πώς γίνεται η εξέταση μαστού;
Κατά τη διάρκεια της κλινικής εξέτασης, ο ιατρός θα ελέγξει τους μαστούς της γυναίκας για τυχόν ύποπτα ευρήματα όπως προαναφέρθηκαν. Θα εκτιμήσει τον κίνδυνο για εμφάνιση κακοήθειας με βάση το ατομικό και οικογενειακό της ιστορικό και θα συζητήσει πιθανές παρεμβάσεις μείωσης κινδύνου όπως πχ μείωση σωματικού βάρους και κατανάλωσης αλκοόλ, αύξηση σωματικής δραστηριότητας για να τον αποτρέψει.
Η ασθενής πρέπει να αφαιρέσει όλα τα ρούχα που καλύπτουν το στήθος. Μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα φόρεμα ή ένα σεντόνι για να καλύψει τον εαυτό της πριν ξεκινήσει η εξέταση, σε περίπτωση που αισθάνεται άβολα. Ο ιατρός θα εξετάσει και τους δύο μαστούς για να δει το σχήμα, το μέγεθος και την υφή του δέρματος. Θα νιώσει το στήθος με τις άκρες των δακτύλων του για να ελέγξει αν υπάρχουν εξογκώματα ή αν κάτι άλλο δεν φαίνεται φυσιολογικό. Θα ξεκινήσει με τον ένα μαστό και στη συνέχεια με τον άλλο, συμπεριλαμβανομένων και των δύο θηλών, και θα ελέγξει επίσης τις μασχάλες.
Πρέπει να κάνω αυτοεξέταση μαστού;
Η αυτοεξέταση μαστού αποτελεί μια ακόμη εξίσου σημαντική εξέταση καθώς μπορεί να πραγματοποιηθεί από την ίδια την ασθενή, σε οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας και αποτελεί έναν εύκολο τρόπο ανίχνευσης αλλαγών που η ίδια η γυναίκα μπορεί να εντοπίσει στο σώμα της. Οι ειδικοί συνιστούν την διενέργεια αυτοεξέτασης μαστού κάθε μήνα. Υπάρχουν σημαντικά διαδικτυακά εργαλεία όπως το “know your lemons” που προβάλλουν με εύκολο και κατανοητό τρόπο εικόνες που εμφανίζουν παθολογικά ευρήματα στο μαστό που μπορούν να γίνουν εύκολα αντιληπτά από την κάθε μία γυναίκα.
Προσοχή! Παρά τη σημασία της αυτοεξέτασης μαστού για την υγεία κάθε γυναίκας, δεν πρέπει να παραλείπεται η εξέταση των μαστών από έναν γυναικολόγο. Κάθε ύποπτο εύρημα θα πρέπει να παραπέμπεται σε εξειδικευμένο γυναικολόγο-χειρουργό μαστού για περαιτέρω αντιμετώπιση. Η αυτοεξέταση πρέπει να γίνεται παράλληλα με την κλινική εξέταση, και ποτέ στη θέση αυτής!
Τι γίνεται αν βρω ένα εξόγκωμα στο στήθος μου;
Εάν βρείτε ένα εξόγκωμα ή άλλη αλλαγή στο στήθος σας, μιλήστε με το ιατρό σας το συντομότερο δυνατό. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχετε καρκίνο – υπάρχουν πολλά άλλα πράγματα, όπως κύστεις ή λοιμώξεις, που μπορούν να προκαλέσουν εξογκώματα ή άλλες αλλαγές. Αλλά είναι πολύ σημαντικό να γίνει έλεγχος για παν ενδεχόμενο. Ο ιατρός σας μπορεί να κάνει μια εξέταση μαστού ή μια μαστογραφία, για να δει αν κάτι δεν πάει καλά.
Ο εξειδικευμένος Γυναικολόγος – Χειρουργός Μαστού Δρ. Ηλίας Λυμπερόπουλος αποτελεί μέλος του ογκολογικού συμβουλίου μαστού του ΙΑΣΩ και Αναπληρωτής Διευθυντής της Α’ Χειρουργικής Κλινικής Μαστού, καθώς και συνεργάτης ιατρός στα μαιευτήρια Λητώ, Ιασώ και Ρέα. Μέχρι σήμερα, ανήκει στην Ελληνική Εταιρεία Παθολογίας Τραχήλου, Κολποσκόπησης & Εφαρμογών Laser και στην Ελληνική Γυναικολογική Εταιρεία Παθήσεων Μαστού. Για οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με την εξέταση μαστού, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του.
